De haiku bestaat gewoonlijk uit 3 regels van (ongeveer) 5-7-5 lettergrepen; de haiku is het resultaat van nauwkeurig waarnemen in de natuur om ons heen en liefdevolle zorg moet er uit spreken. 
Een haiku is niet zomaar een klein gedicht in drie lijnen met 5-7-5 staccato lettergrepen, even belangrijk is de verwondering en een haast kinderlijke verbazing die er uit spreekt. Je moet het gewoon zien als een klein filmpje in je eigen hoofd. Je kunt spreken over het creeeren van het Aaahhh.... moment, want een goeie aaahh... herkenning is ook ongeveer 17 lettergrepen lang. Haiku lezen wil zeggen de indrukken ondergaan, met de sfeer, mijmeringen en de gevoelens van dat haiku-moment.
Haiku heeft niet veel uitleg noch intellectueel gedoe nodig, want je kunt het ook beleven als volkomen nutteloze tekst, zonder oordeel en zonder doel. Ik probeer steeds een haiku te maken waarbij je als het ware een ritme, zo je wilt alsof je een mini-muziekje hoort, met dat zachte aaahhh moment. 

Voorbeelden van erg mooie haiku/senryu die ik tot nu toe ergens las:

Als ik mij kwaad maak
wil de lade van mijn kast
niet meer opengaan

"Hij is nog niet dood!"
en ze krijgt op haar kop
omdat ze al huilt

Een kleine vlinder
tilde de kat de lucht in,
wel twee drie voet hoog

Al wou je ook maar
één enkele meloen stelen -
't hele veld beweegt!

Drie dagen regen…
dat is zelfs niet een fractie
van de wereldtranen

Over het hek heen
rekt de geit naar het wasgoed
en kort het wat in. 
(Inge Lievaart)

Eveneens 5-7-5 lettergrepen heeft de senryu. Een senryu beschrijft de mens in zijn gewoonheid, zoals die in de haiku niet voorkomt. Relativerende zachte humor, zelfspot, herkenbare menselijke zwakheid, anders kijken dan een ander of ding; in tegenstelling tot de perfectie en pracht van de natuur. Ik probeer te voorkomen dat ze niet 'Loesje-achtig' overkomen...

Een tanka (短歌) is een lyrisch gedicht, geschreven in vijf regels met 5-7-5-7-7 lettergrepen. In zekere zin was de tanka een voorloper van de haiku. De twee delen, 5-7-5 en 7-7 vormen de bouwstenen van de renga. Ze laten de tanka karakteriseren als een ' uitgebreide ' haiku, soms noodgedwongen maak ik van een haiku een tanka omdat ik (te)veel wil zeggen.... 
Een kigo of seizoenswoord invoegen is regel. Meestal is een enkel woord daarvoor al genoeg, kersebloesem, zwaluw, bladval, sneeuw enz. In tegenstelling tot de haiku, die objectiviteit weergeeft, laat de tanka het uiten van emoties toe. Godsdienst, geloof, politiek of pesterijen is eigenlijk not-done, alhoewel ik me er aan bezondig zie ik zo nu en dan (kerstkindje e.d.). Eigenlijk is een tanka maken het leukst om te doen, op de natuur raak je nooit uitgekeken. Dank zij mijn hobby van fotograferen en schilderen leer je ook wat anders kijken en soms geeft dat juist een gezichtspunt voor een tanka inval. Helaas zijn niet alle kleine plaatjes die erbij staan niet van mijzelf.

Een kyoka is een lyrisch gedicht, geschreven in vijf regels met 5-7-5-7-7 lettergrepen, maar dan in onzin, zeg maar gekscherende vorm. Een kyoka wordt ook wel een 'dolle tanka' genoemd. Ik leef me er heerlijk in uit.

Kortom: probeer zelf maar eens een gedichtje te maken; het zal je veel plezier geven. Vooral als ik met de trein reis heb ik een pen en papier bij me en schrijf een paar (nou ja teveel)  steekwoorden op van wat ik meemaak, ben ook wel eens de lettergrepen aan het tellen op mijn vinger en staar daarna naar plafond. Het zal er wel niet uitzien... Ben nog maar pas begonnen (2009) en kan het nog niet zo goed maar ik vind het geweldig!

Er zijn ook leuke boekjes te koop, kijk maar eens bij de Slegte. Of word lid van de Haiku Kring Nederland. Op wikipedia staat best veel informatie, bij dezen een hyperlink naar dat onderwerp:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Japanse_dichtkunst

terug